Overzicht bestandsformaten
Er zijn talloze bestandsformaten voor video, muziek en afbeeldingen. In dit artikel zijn de belangrijkste bestandsformaten op een rij gezet. Let er bij het kopen van een mediaspeler of telefoon wel op dat de bestandsformaten die je wenst af te spelen ondersteund worden.
MP3 (audio)
De oudste en verreweg meest bekende compressiemethode is MPEG-1 layer 3, of in de volksmond- MP3. Bij MP3-compressie worden tonen die voor het menselijk gehoor nauwelijks waarneembaar zijn weggelaten. Dit leidt tot nauwelijks tot kwaliteitsverlies, maar wel tot een aanzienlijk kleinere bestandsgrootte. Globaal kan je uitgaan van 1 mb per minuut muziek. Bij betere kwaliteit wordt de bestandsgrootte uiteraard groter.
WAV (audio)
WAV (of WAVE) is een standaard die ontwikkeld is door Microsoft en IBM en wordt gebruikt om audio op PC's op te slaan. WAV-bestanden bieden door een beperkte gecomprimeerde indeling een hoge kwaliteit, maar nemen hierdoor veel schuifruimte in beslag (tot een maximale grootte van 4 GB). Omdat WAV-bestanden relatief groot zijn, zijn ze minder populair op internet als de relatief kleinere MP3- en AAC-bestanden.
WMA (audio)
Windows Media Audio (kortweg WMA) is een compressieformaat ontwikkeld door Microsoft. WMA wordt standaard met Windows Media Player meegeleverd en heeft daardoor vrij snel een groot marktaandeel vergaard. WMA filtert evenals MP3 en AAC tonen die nauwelijks hoorbaar zijn weg. De WMA bestanden zijn door iets andere compressie wel twee keer zo klein als MP3 bestanden wat een groot voordeel is. WMA-bestanden gebruiken voor elke twee minuten muziek 1 mb aan ruimte. Voor de muziekindustrie is WMA interessant vanwege Digital Rights Management (DRM). WMA bestanden kunnen worden voorzien van DRM technologie om ongeoorloofd afspelen en kopiėren tegen te gaan.
AAC (audio)
De laatste jaren heeft Advanced Audio Coding (AAC) een enorme opmars gemaakt. AAC werd in eerste instantie aangeboden door Apple in de razend populaire iTunes Music Store, maar uiteindelijk ondersteunen vrijwel alle hoogwaardige mp3-spelers dit formaat. AAC werd gezien als de opvolger van MP3, maar beide formaten bestaan nu naast elkaar. AAC is evenals MP3 gebaseerd op MPEG compressie. AAC negeert bij het comprimeren, net als MP3, bepaalde geluiden die voor het menselijk oor toch niet hoorbaar zijn. AAC comprimeert echter effectiever dan MP3. Dit leidt zowel tot een beter geluid, als een kleinere bestandsgrootte. Per vier minuten geluid verbruikt AAC ongeveer 3 mb aan geheugen. AAC bestanden kunnen voorzien worden van beperkingen om illegale distributie tegen te gaan.
MPEG (video)
M-JPEG (Motion JPEG) is het meest basale videoformaat; eigenlijk zijn het gewoon op een rij gezette JPEG-bestanden. De kwaliteit van MPEG-filmpjes is daardoor erg laag. Hier tegenover staat dat het afspelen van MPEG-bestanden weinig werkgeheugen kost en dus snel gaat. Standaard MPEG wordt vaak ondersteund door mediaspelers die video-support alleen als gimmick hebben en eigenlijk niet geschikt zijn voor video.Verder zijn er de de termen MP4 en MPEG4. Beide zijn containerbegrippen (evenals bijvoorbeeld AVI); MP4 bevat ook MPEG4 en MPEG4 omvat weer de basis voor veel andere videoformaten, zoals DivX, Xvid, H.264 en Quicktime. Het probleem is dat veel fabrikanten van mediaspelers niet specificeren welke formaten de speler daadwerkelijk kan afspelen, en vaak volstaan met de vermelding 'support van AVI en MPEG4'. Technisch gezien is dit wel juist, maar uiteindelijk is het dus informatie waar je niet veel mee opschiet. Bedenk bij de aanschaf van een muziekspeler dus altijd dat er niet zoiets bestaat als "speelt MPEG4" en dat als je echt wilt weten welke bestanden er nu ondersteund worden enige research zal moeten doen.
WMV (video)
Net als WMA voor audio heeft Microsoft ook Windows Media Player (WMV) voor video ontwikkeld. WMV-bestanden vallen weer binnen een grotere container van het zogenaamde ASF-formaat. WMV-bestanden (.wmv) doen het daarom ook als je ze verandert in ASF-bestanden (.asf). Net als MPEG-4 is WMV een containerbegrip voor weer veel verschillende muziekformaten, maar het meest gebruikte formaat op mediaspelers is WMV 9.
H.264 (video)
H.264 is een MPEG-4 formaat, maar gebaseerd op een ander deel van MPEG-4 dan het DivX en Xvid-formaat. H.264 is het meest populaire videoformaat dat relatief het beste presteert - het kan een hogere kwaliteit video bieden op dezelfde bitrate als bijvoorbeeld DivX. H.264 is daarom erg populair voor HD-video. Nadeel is dat het formaat veel van je computer eist, zowel bij het afspelen als converteren van video's. Een andere nadelige bijkomstigheid is dat het formaat erg complex is, waardoor er erg snel wat mis kan gaan bij het afspelen of converteren als je geen professionele software daarvoor gebruikt.
DivX / Xvid (video)
DivX en Xvid zijn overeenkomstige videoformaten, maar Xvid werkt als een 'open source' DivX. Xvid is daardoor gratis en speciaal ontwikkeld voor alternatieve open source-besturingssystemen, zoals Linux. Om DivX-bestanden te kunnen afspelen, heeft je hardware een zogenaamde DivX-codec nodig. DivX/Xvid is niet zo goed als een formaat als H.264, maar biedt een betere kwaliteit in verhouding tot de moeite die jervoor moet doen. Het is vrij bekend, makkelijk te converteren en over het algemeen een erg bruikbaar formaat. Ook steeds meer mobiele (camera)telefoons ondersteunen een Xvid/DivX-codec.
JPEG (foto)
Voor afbeeldingen en foto's zijn er veel verschillende bestandsformaten (o.a. BMP, GIF, TIFF, PSD, PNG), maar het meest populaire formaat van het moment is JPEG (een afkorting van Joint Photographic Experts Group). De meeste digitale camera's en telefoons slaan je foto's als JPEG op en de andere formaten worden vaak omgezet naar JPEG. JPEG biedt verschillende compressiemogelijkheden en hoe hoger de compressie hoe geringer de beeldkwaliteit, maar hoe kleiner het bestand. JPEG is vooral geschikt voor foto's, omdat daar het kwaliteitsverlies minder opvalt; voor grafieken of letters kan je beter het PNG- of GIF-formaat gebruiken. JPEG bestanden krijgen naast de extensie .JPEG ook wel de extensie .JPG, wat nog een overblijfsel is uit de tijd van MS-DOS.
portablegear.nl